Coraz większymi krokami zbliżają się do nas święta Bożego Narodzenia. W tym czasie wracamy zarówno do tradycyjnych potraw, jak i do dawnych sposobów ich przygotowywania. Na wielu stołach gości mak pod różnymi postaciami – zazwyczaj zmielony w tradycyjnym młynku. Dziś w wirtualnej galerii eksponatów skupimy się właśnie na pewnym młynku, który był nieodłącznym elementem wyposażenia aptekarskiej pracowni.
Ten niewielki eksponat jest prostym, ale przemyślanym urządzeniem. Mechanizm działania młynka opierał się na ruchu kulek, które dzięki swojej masie i sile nacisku skutecznie rozdrabniały substancje do bardzo drobnego proszku. Był to proces czasochłonny, ale dawał efekty niedostępne przy użyciu innych technik. Używano go głównie do rozbijania (mielenia) substancji leczniczych, m.in. korzeni i kory, dzięki czemu farmaceuta mógł zapewnić równomierne rozprowadzenie substancji czynnych w leku.
Praca z kulkowym młynkiem ręcznym wymagała doświadczenia i cierpliwości, a czasami też siły fizycznej. Należało bowiem regularnie sprawdzać stan proszku, by upewnić się, że ma odpowiednią grubość.
Młynki kulkowe ręczne były używane głównie w XIX i na początku XX wieku. W tamtych czasach farmaceuci mieli obowiązek samodzielnie przygotowywać wiele leków, co wymagało narzędzi umożliwiających precyzyjną obróbkę składników. Ten przyrząd zastępował wcześniejsze metody, takie jak ucieranie w moździerzu, ponieważ był w stanie zmielić zarówno miękkie zioła, jak i twarde minerały, przy czym zużywano do tego znacznie mniej siły niż w przypadku miażdżenia składników pistelem.
Jako ciekawostkę dodamy, że kulki w młynku często były wykonane z porcelany lub stali, aby nie wpływać na skład chemiczny mielonych substancji, a samo narzędzie stało się prototypem współczesnych młynów przemysłowych używanych w farmacji i chemii.