Kurara to jedna z najbardziej fascynujących substancji toksycznych w historii medycyny. Choć pierwotnie znana jako śmiercionośna trucizna używana przez Indian Ameryki Południowej do zatruwania strzał, znalazła swoje miejsce także w nowoczesnej farmakologii. Jak to się stało, że trucizna stała się lekiem?
Skąd się wzięła?
Kurara to toksyna pochodzenia roślinnego, uzyskiwana z kory różnych gatunków wilczomleczowatych, w tym Strychnos toxifera oraz Chondrodendron tomentosum. Zawiera alkaloidy, które blokują przewodnictwo nerwowo-mięśniowe, prowadząc do paraliżu mięśni szkieletowych, i w efekcie zatrzymuje również pracę mięśni oddechowych, co bez interwencji medycznej prowadzi do śmierci przez uduszenie. Co ciekawe, działa tylko wtedy, gdy dostanie się do krwiobiegu. Jeśli zostanie połknięta, nie wywołuje efektu toksycznego, ponieważ nie jest wchłaniana z przewodu pokarmowego. To dlatego myśliwi używający zatrutych strzał mogli bezpiecznie spożywać mięso zwierząt upolowanych w ten sposób.
Substancja od początku budziła fascynację badaczy i podróżników. W XIX wieku stała się przedmiotem badań naukowych, a w XX wieku wprowadzono ją do nowoczesnej farmakologii. Mimo śmiercionośnych właściwości, znalazła zastosowanie w medycynie, zwłaszcza w anestezjologii i chirurgii. W XX wieku odkryto, że jej główny składnik (d-tubokuraryna) może być używany jako środek zwiotczający mięśnie podczas operacji.
Zastosowania kurary w medycynie:
– anestezjologia – stosowana jako środek zwiotczający mięśnie w trakcie operacji, co pozwalało chirurgom na łatwiejszą pracę przy zabiegach wymagających unieruchomienia mięśni,
– intubacja i wentylacja mechaniczna – ułatwiała procedury intubacyjne, szczególnie u pacjentów wymagających wspomagania oddechu,
– leczenie skurczów mięśniowych – stosowana w terapiach niektórych schorzeń neurologicznych, np. tężca.
Dzięki kurarze rozwinięto nowoczesne środki zwiotczające mięśnie, które do dziś są wykorzystywane w medycynie.